Việt Nam Văn Hiến
Năm Thứ 4888
www.vietnamvanhien.org
www.vietnamvanhien.net



Đại Việt Sử Ký Toàn Thư

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia


Hình bìa Nội các quan bản

Đại Việt sử ký toàn thư (chữ Hán: 大越史記全書) là cuốn sách lớn chép về các sự kiện lịch sử nước Việt Nam (Quốc sử) qua các thời đại từ Kinh Dương Vương đến thời nhà Lê trung hưng năm 1675. Cuốn sử này được khắc in toàn bộ và công bố lần đầu tiên vào năm Đinh Sửu, niên hiệu Chính Hoà thứ 18, triều Lê Hy Tông, tức là năm 1697 và là cuốn sử Việt Nam cổ nhất còn tồn tại nguyên vẹn đến ngày nay do nhiều sử gia từ thời nhà Trần và nhà Hậu Lê soạn thảo ra.

Cuốn sách được Ngô Sĩ Liên, một nhà sử học thời Lê Thánh Tông viết với sự tham khảo và sao chép lại một phần từ các cuốn Đại Việt sử ký của Lê Văn Hưu thời nhà Trần và Đại Việt sử ký tục biên của Phan Phu Tiên (thời nhà Lê nhưng trước Ngô Sĩ Liên) và được các nhà sử học khác như Vũ Quỳnh, Lê Tung, Phạm Công Trứ, Lê Hy v.v.. hiệu chỉnh và bổ sung thêm sau này. Tên gọi chính thức của cuốn sách này do Ngô Sĩ Liên đặt.

Năm 1993, nhà xuất bản Khoa học-Xã hội (NXBKHXH) phát hành bản chữ quốc ngữ, dịch từ bản in năm Chính Hòa thứ 18 (1697) là Nội các quan bản. Bản chính của Nội các quan bản hiện đang lưu giữ tại thư viện của trường Viễn Đông Bác Cổ, Paris.

Mục lục

 Tóm tắt nội dung, bố cục cuốn sách

Nội dung cuốn sách chép các sự kiện lớn trong lịch sử nước Việt Nam từ thời Kinh Dương Vương và các vua Hùng (kỷ họ Hồng Bàng) cho đến triều đại nhà Hậu Lê với những lời bình chú, nhận xét tương đối khách quan của Ngô Sĩ Liên cũng như của các bậc tiền nhân (Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên). Có rất nhiều sự kiện được các ông đánh giá tương đối đúng bản chất mà sau này vì nhiều lý do (như ảnh hưởng tới những nhân vật lịch sử nổi tiếng hơn, ví dụ như nhận định về Nguyễn Bặc, Lê Hoàn (vua Lê Đại Hành), Dương Vân Nga trong thời kỳ triều đại của nhà Đinh) nhiều sử gia khác có ý định cắt bỏ. Tuy nhiên cũng có nhiều sự kiện vì lý do quan điểm tư tưởng phong kiến nên các ông đã có những nhận định không xác đáng (như trường hợp thái sư Lê Văn Thịnh thời nhà Lý). Cuốn sách lần đầu tiên được hoàn thành năm 1479 thời Lê Thánh Tông, sau đó được chỉnh lý lại và bổ sung bởi các sử gia khác (từ các quyển 12 đến quyển 19).

Bố cục của bộ sử như sau:

  • Quyển thủ: gồm các Lời tựa của Lê Hy, Phạm Công Trứ, Ngô Sĩ Liên, Biểu dâng sách của Ngô Sĩ Liên, Phạm lệ, Kỷ niên mục lục và bài Việt giám thông khảo tổng luận của Lê Tung.

 Vai trò của Ngô Sĩ Liên

Những đóng góp của Ngô Sĩ Liên vào bộ quốc sử lớn này hiện được phần lớn các nhà sử học công nhận là:

  • Đặt tên cho bộ sách là Đại Việt sử ký toàn thư, được triều đình nhà Hậu Lê và các đời sau chính thức công nhận.
  • Viết thêm một quyển thuộc Ngoại kỷ (phần Kinh Dương Vương, Lạc Long Quân và các vua Hùng), trình bày lại tiến trình lịch sử Việt Nam từ họ Hồng Bàng cho tới khi quân Minh bị đánh đuổi về nước năm 1428.
  • Viết Tam triều bản kỷ (sau này được đưa vào phần Bản kỷ toàn thư và Bản kỷ thực lục do viết về ba đời vua Lê Thái Tổ, Lê Thái Tông và Lê Nhân Tông)
  • Viết bài tựa Đại Việt sử ký ngoại kỷ toàn thư, biểu dâng sách Đại Việt sử ký toàn thư, phần Phàm lệ Đại Việt sử ký toàn thư.
  • Viết những lời bình luận (hiện còn 166 đoạn) có ghi rõ "sử thần Ngô Sĩ Liên viết".

Những đoạn bình luận lịch sử của Ngô Sĩ Liên phần lớn thường cặn kẽ và sinh động hơn so với những bình luận của các sử gia khác. Nhiều đoạn có thể coi như lời tổng kết cả một giai đoạn lịch sử. Trong những đoạn bình luận của ông có thể thấy những dòng ca tụng các bậc trung thần, nghĩa sĩ vì nước quên thân bên cạnh những lời chỉ trích các hành động tàn bạo, tham lam của kẻ gian tà, những lời tố cáo vạch trần những âm mưu quỷ kế của giặc được viết với ngọn bút tài hoa của ông.

Cũng có người cho rằng Ngô Sĩ Liên đã có các hạn chế hay các luận điểm lịch sử có thể gây tranh cãi như:

  • Do ảnh hưởng của tư tưởng nho giáo, ông đã không chỉ ra vai trò quan trọng của Đinh Thái hậu Dương Vân Nga và Thập đạo tướng quân Lê Hoàn.
  • Cùng các nhà sử học khác đương thời, ông cũng coi nhà Triệu của Triệu Đà là một triều đại của Việt Nam (dành hẳn một chương trong phần "ngoại kỷ" để nói về triều đại này).

 Ảnh hưởng của cuốn sách

Có thể nói bộ Đại Việt sử ký toàn thư là một cống hiến to lớn của Ngô Sĩ Liên vào kho tàng văn hóa dân tộc Việt Nam. Cuốn sử này góp phần vào việc tăng sự hiểu biết lịch sử đất nước Việt Nam qua các thời kỳ đồng thời cũng là một tư liệu quý giá giúp cho công tác bảo tồn, bảo tàng và khảo cổ học.

 Xem thêm

 Tham khảo

  • Đại Việt sử ký toàn thư (3 tập). Nhà xuất bản Khoa học xã hội (tái bản năm 2004)

 Liên kết ngoài


 Nguồn: http://vi.wikipedia.org

Trở Lại Trang Mặt